Chứng cuồng phóng hỏa là gì? | Safe and Sound

Chuyên gia tâm lý cho biết, những người mắc chứng cuồng phóng hỏa thường không thể cưỡng lại ham muốn đốt một thứ gì đó và bản thân họ có thể tham gia vào các hoạt động khác liên quan đến lửa, có cảm giác thỏa mãn hoặc giải tỏa được căng thẳng/lo âu trong người khi đốt được một thứ gì đó.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Định nghĩa chứng cuồng phóng hỏa 

Chứng cuồng phóng hỏa còn được biết đến với tên gọi phóng hỏa (firesetting), là một khao khát ám ảnh muốn đốt lửa. Nó có thể là một vấn đề mãn tính (lâu dài), hoặc chỉ giới hạn trong một vài lần trong quãng thời gian căng thẳng bất thường. Theo chuyên gia tâm lý, một người mắc chứng cuồng phóng hỏa hết sức hứng thú với việc tạo ra lửa và các tình huống có liên quan đến lửa, cũng như chứng kiến hay giúp đỡ dọn dẹp sau khi hỏa hoạn đã xảy ra.

2. Triệu chứng phóng hoả

 Ảnh 1: Người bệnh mắc chứng cuồng phóng hỏa có khao khát ám ảnh muốn đốt lửa

Theo chuyên gia tâm lý, chứng cuồng phóng hỏa có thể ảnh hưởng lên cả thanh thiếu niên và người trưởng thành. Mặc dù cả nam và nữ đều có thể xuất hiện bệnh lý này nhưng thường nó phổ biến ở nam giới, đặc biệt là ở những người mắc các khiếm khuyết học tập và thiếu hụt kỹ năng xã hội. Các triệu chứng của bệnh bao gồm sự chú ý đặc biệt đến lửa, luôn có ý định muốn đốt lửa nhiều hơn cần thiết, cảm thấy phấn khích hoặc hồi hộp ngay trước khi đốt và cảm thấy cực kỳ nhẹ nhõm và thoải mái sau khi đốt. Các chuyên gia tâm lý cho biết, dấu hiệu của chứng cuồng phóng hỏa bao gồm sự xuất hiện của diêm, bật lửa, các lỗ cháy xém trên vải, thảm, các mảnh giấy bị cháy, các vật liệu bắt lửa khác trong thùng rác hoặc gần bồn rửa hay bếp/lò. Chuyên gia tâm lý cho rằng, một người mắc chứng cuồng phóng hỏa có thể bị ám ảnh với lửa và cả công tác cứu hỏa, thường xuyên ghé vào các cơ quan phòng cháy chữa cháy, quan sát lửa cháy, có khi họ còn giúp đỡ hỗ trợ công tác cứu hỏa và thậm chí tạo báo cháy giả.

Nếu bạn rơi vào tình trạng này cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các chuyên gia tâm lý để quản lý và giảm thiểu các ảnh hưởng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ tổn thương mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ phát triển một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Lộ trình của Safe and Sound bao gồm:

 

3. Nguyên nhân chứng cuồng phóng hỏa

Mặc dù nguyên nhân chính xác của bệnh vẫn chưa được chuyên gia tâm lý xác định nhưng chứng cuồng phóng hỏa thường có liên quan với những bệnh lý tâm thần khác như rối loạn khí sắc, những vấn đề trong kiểm soát ham muốn, hoặc lạm dụng ma túy. Người bệnh đốt để giải tỏa những căng thẳng hình thành trong con người họ; không hẳn là một hành vi cố tình phạm tội, cũng không phải để trả thù hay để đạt được thứ gì đó cho bản thân dưới bất kỳ hình thức nào. Vì là một chứng bệnh hiếm gặp nên hiện vẫn có khá ít nghiên cứu được chuyên gia tâm lý thực hiện nhằm đào sâu căn nguyên của chứng bệnh này. Một số nghiên cứu đã liên kết chứng cuồng phóng hỏa và những rối loạn kiểm soát ham muốn khác với chứng nghiện hành vi và cho rằng chúng có nguồn gốc sâu xa do di truyền.

 Ảnh 2: Chứng cuồng phóng hỏa thường có liên quan với những bệnh lý tâm thần khác

Ở trẻ em và thanh thiếu niên, việc phóng hoả có thể là một tiếng kêu cầu cứu hoặc như một phần của dạng thức gây gổ lớn hơn. Thanh thiếu niên có thể bị tác động bởi những người lớn có thái độ chống đối xã hội sống trong cộng đồng của mình. Theo chuyên gia tâm lý, một vài em được chẩn đoán mắc các rối loạn loạn thần hay hoang tưởng và những em khác có thể có vấn đề suy giảm nhận thức.

Ở người lớn, chứng cuồng phóng hỏa vẫn được cho là có mối liên hệ đến các triệu chứng bao gồm tâm trạng trầm cảm, suy nghĩ tự tử và các mối quan hệ liên cá nhân không tốt. Nó thường gắn liền với các vấn đề tâm lý như rối loạn ám ảnh cưỡng chế. 

4. Điều trị chứng cuồng phóng hỏa

Chứng cuồng phóng hỏa có khởi nguồn từ thời thơ ấu thường sẽ tiếp diễn vào giai đoạn trưởng thành và không tự chấm dứt hay chấm dứt do bất cứ một hình thức trừng phạt nào. Liệu pháp tâm lý nhận thức – hành vi là một trong những biện pháp có thể được áp dụng để điều trị chứng bệnh này. Người bệnh được học các kỹ năng giao tiếp, giải quyết vấn đề, kỹ năng kiểm soát cơn giận, huấn luyện thay thế sự gây gổ và tái cấu trúc nhận thức; trị liệu tâm lý tập trung vào sự thấu hiểu và mang tính chất lâu dài cho người lớn.

Để giúp khách hàng, các chuyên gia của Safe and Sound luôn đồng hành với bạn, giúp bạn:

- Một bộ não tràn đầy suy nghĩ tích cực nhờ loại bỏ được những suy tư không quan trọng hoặc sai lệch.

- Một tinh thần sảng khoái, hết lo âu để bạn có thể tận hưởng những điều tốt đẹp mà cuộc sống ban tặng.

- Một tâm thế tự tin, vững vàng để đưa ra những quyết định nhanh hơn, đúng đắn hơn trong công việc, từ đó gia tăng sức mạnh về tài chính, sự nghiệp và cả sự tự hào.

Dưới đây là một số cách các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý gợi ý để các cặp đôi cân bằng giữa hôn nhân và nhu cầu của cá nhân:

- Tôn trọng nhu cầu của nhau: Vợ/chồng cần tôn trọng nhu cầu của nhau, kể cả những nhu cầu mà mình không đồng ý.

- Tìm cách giải quyết vấn đề: Nếu có những vấn đề trong hôn nhân, vợ/chồng cần tìm cách giải quyết một cách hợp lý và kịp thời, tránh để tình trạng kéo dài.

- Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu cần thiết, vợ/chồng có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tư vấn hôn nhân, chuyên gia tâm lý hay bác sĩ tâm lý.

5. Đội ngũ chuyên gia Safe and Sound có thể giúp đỡ gì cho bạn?

Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.

Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…

- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý

- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả

- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững

Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:

- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.

- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.

- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.